ตำแยแมว สมุนไพรสำหรับเจ้าเหมียว ทำไมทำแมวเคลิ้มได้ ปลอดภัยจริงไหม ?

• ลำต้น : เป็นพรรณไม้ล้มลุกขนาดเล็ก สูงประมาณ 2 ฟุต ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งจากโคน เนื้อในอ่อน ไม่แข็งแรง

• ใบ : ใบเดี่ยว ขนาดเล็ก รูปมนรี รูปไข่ หรือกลมโต ปลายใบมนหรือแหลมเล็กน้อย ขอบใบหยัก ผิวใบมีขนปกคลุม

• ดอก : ออกเป็นช่อตามซอกใบ ดอกเพศเมียอยู่ที่ยอดของช่อ คล้ายใบอ่อนขนาดเล็ก มีใบประดับหยักเป็นซี่ฟันและมีขนปกคลุม

• การขยายพันธุ์ : ปักชำหรือแยกต้น

          อย่างไรก็ตาม บางคนอาจแบ่งตำแยแมวเป็น "ตำแยแมวตัวผู้" กับ "ตำแยแมวตัวเมีย" ซึ่งจริง ๆ แล้วไม่ได้มีการแบ่งเช่นนั้น เพราะตำแยแมวเป็นพืชที่มีดอกสมบูรณ์เพศอยู่แล้ว ไม่ได้แยกต้นตัวผู้-ต้นตัวเมียชัดเจน แต่หมอยาพื้นบ้านมักจะเรียกกันเอง เช่น  

• ตำแยแมวตัวผู้ : มักเป็นต้นที่โตไว ใบเล็ก หากสัมผัสขนจะรู้สึกคันมาก

• ตำแยแมวตัวเมีย : มักเป็นต้นที่มีใบใหญ่ ใบหนากว่า แต่ขนจะคันน้อยกว่า

          ตำแยแมว มีสรรพคุณทางยาที่หลากหลายสำหรับคนทั่วไป ดังนี้

• ช่วยขับเสมหะ : นำใบสดสับละเอียด ต้มกับน้ำ 4 ถ้วยให้เหลือ 2 ถ้วย ดื่มครั้งละ 1 ถ้วย เช้า-เย็น ช่วยขับเสมหะในโรคหลอดลมอักเสบและหอบหืด

• รักษาอาการไอ : ถอนทั้งต้นและราก ต้มน้ำดื่ม 1 แก้วเมื่อมีอาการ หรือโขลกผสมน้ำซาวข้าว กรองดื่ม

• บรรเทาอาการภูมิและหอบหืด : มีการทดลองในสัตว์พบว่า สารสกัดเอทานอลจากใบตำแยแมวมีฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งฮิสตามีน ซึ่งเป็นสารสำคัญที่ทำให้เกิดอาการแพ้ คัน และช่วยขยายหลอดลม จึงอาจมีส่วนช่วยบรรเทาอาการภูมิแพ้และหอบหืด

• ใช้เป็นยาระบายและถอนพิษ : ต้น ราก และใบ ช่วยเป็นยาระบาย ถอนพิษเมาเบื่อในทางเดินอาหาร

• ขับพยาธิ : ใบสดนำมาทำอาหารหรือต้มกิน ช่วยขับพยาธิเส้นด้าย โดยเฉพาะในเด็ก

• รักษาโรคผิวหนัง : นำใบสดตำผสมเกลือทาบริเวณที่เป็น หรือนำใบแห้งป่นโรยแผลที่เกิดจากการนอนนาน

• แก้พิษคัน : นำใบสดตีหรือฟาดเบา ๆ บริเวณที่คันจากตำแยตัวเมีย

• บำรุงร่างกาย : นำรากมาต้มน้ำดื่มวันละ 1 แก้วก่อนอาหาร ช่วยบำรุงกำลัง แก้ปวดเมื่อย และเสริมสมรรถภาพทางเพศ

• การใช้ตำแยแมวในปริมาณมากอาจทำให้คลื่นไส้อาเจียนหรือระคายเคืองทางเดินอาหารได้ 

• คนที่มีอาการท้องเสียไม่ควรรับประทาน เพราะตำแยแมวมีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อน ๆ จะยิ่งทำให้อาการรุนแรงขึ้น

• สตรีมีครรภ์ไม่ควรรับประทาน เพราะยังไม่มีข้อมูลด้านความปลอดภัยที่มากพอ

• ผู้ป่วยโรคแพ้ถั่วปากอ้า หรือโรค G6PD (Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency) ไม่ควรใช้ตำแยแมว ซึ่งอาจส่งผลให้เม็ดเลือดแดงแตก

• สำหรับคนทั่วไปควรใช้ตำแยแมวอย่างระมัดระวัง หรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรก่อนใช้

• บรรเทาความเครียด : การได้สัมผัสและกลิ้งเกลือกกับตำแยแมวช่วยให้แมวรู้สึกผ่อนคลายและลดความเครียดได้

• รักษาอาการป่วยเบื้องต้น : แมวมักจะเคี้ยวลำต้นเพื่อช่วยบรรเทาอาการไม่สบายหรือไข้เล็ก ๆ น้อย ๆ

• ช่วยถอนพิษ : หากแมวเผลอกินสารที่มีพิษเข้าไป การให้มันกินต้นตำแยแมวจะช่วยให้อาเจียนและขับพิษออกมาได้

• เป็นยาไล่แมลงธรรมชาติ : มีงานวิจัยจากญี่ปุ่นยืนยันว่า สารในตำแยแมวสามารถไล่ยุงลายได้จริง ดังนั้น การที่แมวเคี้ยวและถูไถตัวกับต้นตำแยแมว จึงเปรียบเสมือนการทาโลชั่นกันยุงให้ตัวเองไปในตัว

          ส่วนใครที่สงสัยว่า กัญชาแมว และตำแยแมว เป็นสารเสพติดหรือไม่ ประเด็นนี้ รศ.สพ.ญ.ดร.อุตรา จามีกร จากคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ ได้ยืนยันว่าสารที่พบในพืชทั้งสองชนิด ไม่ใช่สารเสพติด และไม่เป็นอันตรายต่อแมว เป็นเพียงสารที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทชั่วคราว ประมาณ 10-15 นาที ทำให้แมวมีความสุขเท่านั้น

• เผยจุดเด็ด แคทนิป ทำไมเหมียวคลั่งรัก แค่ได้กลิ่นก็วิ่งเข้าหา 
• 7 ต้นไม้แมวกินได้ ยาวิเศษจากธรรมชาติที่ทาสควรมีติดบ้าน
• อยากเป็นคนที่แมวรัก…ไม่ยาก แค่ลองทำ 8 สิ่งนี้ !
• ล้วงความลับสาเหตุทำแมวงอน แต่คืนดีได้แค่ง้อให้ถูกวิธี
• 12 ความเข้าใจผิด ๆ การเลี้ยงแมว ที่เหมียวอยากให้ทาสรู้ไว้