การคุมกำเนิดแมวเหมียวอย่างมีประสิทธิภาพ (Cat Magazine)
เรื่องโดย พระรามแปดสัตวแพทย์
เชื่อว่าคนเลี้ยงแมวไม่น้อยต้องเคยปวดหัวเนื่องจากแมวของเรา อยู่ดี ๆ ก็กลับมาคลอดลูกให้เราต้องคอยดูแล หรืออยู่ ๆ ก็ท้องโดยยังไม่พร้อมกันแน่เลย ดังนั้น วันนี้เราจะมาแนะนำถึงวิธีการคุมกำเนิดของเจ้าเหมียวอย่างมีประสิทธิภาพกัน
เริ่มต้นเราต้องมีความเข้าใจก่อนว่า วงรอบการผสมพันธุ์ของแมวเป็นเช่นไร เพื่อจะได้วางแผนป้องกันและควบคุมได้อย่างถูกต้อง ซึ่งวงรอบการเป็นสัดของแมว พอจะแบ่งได้คร่าว ๆ ดังนี้
1. ระยะแสดงอาการเป็นสัด เป็นระยะที่เจ้าเหมียวของเราจะเริ่มมีอาการเอาหัวหรือคางมาถูตามตัว หรือตามสิ่งแวดล้อม ระยะนี้จะกินเวลาประมาณ 1-2 วัน ถ้าเราสังเกตเห้นว่าเจ้าเหมียวของเราเริ่มมีอาการดังนี้ ก็ต้องเตรียมตัวหาทางป้องกันได้แล้ว
2. ระยะยอมรับการผสม ระยะนี้จะตามมาจากระยะแรก ในแมวจะอยู่ที่ช่วงนี้ได้ตั้งแต่ที่ 2-20 วัน ระยะนี้อาจสังเกตได้จากการที่แมวเอาขาหน้าหมอบลงกับพื้น ส่วนขาหลังจะยืนเหยียดและโก่งหลังขึ้น เบี่ยงหาง ร้องเรียกตัวผู้ ช่วงนี้หากเจ้าเหมียวตัวเมียเจอตัวผู้แล้วล่ะก็... เตรียมเลี้ยงลูกแมวน้อยกันได้เลย
3. ระยะหลังผสมพันธุ์ ในกรณีที่เจ้าเหมียวตั้งท้อง แม่แมวจะต้องเลี้ยงดูลูกแมวน้อยในครรภ์เป็นระยะเวลาประมาณ 60 วัน ถึงจะคลอด ตั้งแต่ช่วงเจ้าเหมียวอุ้มท้องจนถึงคลอดรับประกันได้ว่า เจ้าเหมียวของคุณจะไม่ท้องอีก แต่ถ้าหลังจากคลอดแล้วล่ะก็ระหว่างหน่อย เพราะแมวบางตัวสามารถผสมพันธุ์ต่อได้หลังคลอดเพียง 4-7 วันเท่านั้น
4. กรณีที่ไม่เกิดการผสมพันธุ์ แมวจะใช้เวลาประมาณตั้งแต่ 7-30 วัน ในการกลับเข้าสู่วงจรในข้อ 1 ใหม่
จากที่กล่าวมาจะเห็นได้ว่า ในแมวบางตัวอาจจะมีการผสมพันธุ์กันได้เร็วสุดประมาณ 1-2 สัปดาห์ต่อครั้ง ซึ่งหากแมวของเราไม่ได้ทำการป้องกันโดยการคุมกำเนิดอย่างถูกวิธีแล้วล่ะก็...รับรองเราจะมีเจ้าเหมียวน้อยกันเต็มบ้านแน่นอน เมื่อเราทราบถึงวงจรการผสมพันธุ์ของเจ้าเหมียวกันแล้ว เราก็มาทราบวิธีการป้องกันการตั้งท้องกันดีกว่า
วิธีการคุมกำเนิดในแมว มีมากมาย พอจะแยกแยะได้คร่าว ๆ ดังนี้
1. การทำหมัน โดยการผ่าตัดเอารังไข่้และมดลูกของเจ้าเหมียวออก วิธีนี้เป็นวิธีคุมกำเนิดที่ได้ผลดีสำหรับเจ้าของที่ไม่ตั้งใจจะให้เจ้าเหมียวของเรามีลูกอยู่แล้ว เป็นการคุมกำเนิดในระยะยาว และมีข้อดีคือ ช่วยลดพฤติกรรมการร้องหาคู่ในแมวตัวเมียบางตัว เป็นการป้องกันการเกิดมดลูกอักเสบในแมวอายุมาก และหากทำหมันตั้งแต่ช่วงอายุน้อย (น้อยกว่า 1-2 ปี) จะช่วยลดปัญหาในการเกิดเนื้องอกเต้านมเมื่อเจ้าเหมียวอายุมากได้ด้วย
ข้อเสียของวิธีนี้อยู่ที่แมวจะต้องถูกวางยาสลบและผ่าตัด ทำให้มีความเสี่ยงในการเสียชีวิตจาการวางยา หรือความเสี่ยงที่แผลผ่าตัดจะเกิดการติดเชื้อได้ อย่างไรก็ตาม หากทำการผ่าตัดโดยสัตวแพทย์ที่มีความชำนาญและมีการตรวจสุขภาพก่อนการผ่าตัด ก็จะช่วยลดความเสี่ยงในการวางยาสลบและการติดเชื้อที่แผลผ่าตัดได้อย่างมาก
2. การกินยาคุมกำเนิด โดยการป้อนฮอร์โมนให้เจ้าเหมียว ยาประเภทนี้ต้องเป็นยาที่ใช้่สำหรับในแมวเท่านั้น ไม่สามารถใช้ยาคุมกำเนิดองคนได้ ในบ้านเรา ยาชนิดนี้หาซื้อไม่ค่อยได้ อีกทั้งยังมีผลข้างเคียงต่าง ๆ มากมาย ทำให้การคุมกำเนิดด้วยวิธีนี้ไม่เป็นที่นิยมในบ้านเรานัก
3. การฉีดยาคุม ปัจจุบันยาที่เราใช้ในการฉีดกันในแมวมี 2 ชนิด คือ ยาคุมที่ใช้ในคน และยาคุมที่ใช้ฉีดในสัตว์เลี้ยงโดยเฉพาะ ที่จริงแล้วการฉีดยาคุมในแมวมีผลเสียหลายประการ เช่น เหนี่ยวนำทำให้เกิดภาวะมดลูกอักเสบได้ ทำให้เกิดเนื้องอกเต้านม นอกจากนี้ หากฉีดขณะที่แมวมีการตั้งท้องแล้ว ก็อาจจะส่งผลให้แมวเกิดการคลอดลูกไม่ได้ ซึ่งหากไม่ได้รับการช่วยเหลือ อาจส่งให้เสียชีวิตทั้งแม่และลูกได้
จากที่กล่าวมา ทำให้ปัจจุบันไม่นิยมการฉีดยาคุมในแมวทุกกรณี อย่างไรก็ตาม หากจำเป็นที่จะต้องทำการฉีดยาคุมจริง ๆ ควรจะใช้ยาคุมสำหรับแมวโดยเฉพาะ เนื่องจากจะช่วยลดผลข้างเคียงจากยาได้ ก่อนทำการฉีดยาจะต้องพาเจ้าเหมียวไปให้สัตวแพทย์ทำการตรวจเพื่อหาระยะการเป็นสัดของแมวที่จะทำการฉีด เนื่องจากหากทำการฉีดโดยไม่มีการตรวจหาระยะที่เหมาะสมแล้วอาจทำให้ยาออกฤทธิ์ได้ไม่ดี หรือาจทำให้เกิดผลข้างเคียงต่าง ๆ ตามมาได้
4. การฝังฮอร์โมน วิธีนี้เป็นวิธีที่ค่อนข้างใหม่ในบ้านเรา ทำได้โดยการฉีดฮอร์โมนเข้าไปภายในตัวเจ้าเหมียว เพื่อำทการคุมกำเนิด ข้อดีของวิธีนี้คือ ไม่จำเป็นต้องวางยาสลบ มีความปลอดภัยค่อนข้างสูงและมีผลข้างเคียงกับร่างกายไม่ค่อยมาก นอกจากนี้ในกรณีที่ต้องการลูกองเจ้าเหมียวในอนาคตก็สามารถทำได้โดยการผ่าตัดเอาก้อนฮอร์โมนออก เจ้าเหมียวก็จะสามารถกลับมามีลูกได้เหมือนเดิม ส่วนข้อเสียของวิธีนี้คือ ค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง จึงยังไม่เป็นที่นิยมในบ้านเรา ทำให้โรงพยาบาลที่รับการคุมกำเนิดด้วยวิธีนี้หาได้ค่อนข้างยาก
จากทุกวิธีทั้งหมดที่กล่าวมาจะเห็นได้ว่ามีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับวิธีที่เลือกใช้ ซึ่งการเลือกใช้วิธีการคุมกำเนิดที่เหมาะสมก็เพื่อจะช่วยให้เราไม่ต้องมาคอยกังวลกับเจ้าเหมียวน้อยที่จะคอยมาวิ่งเต็มบ้านเราในกรณีที่ไม่พร้อมจะรับเลี้ยงสมาชิกแมวเหมียวเป็นจำนวนมาก และลดผลข้างเคียงที่เกิดกับเจ้าเหมียวสุดที่รักของเราให้น้อยที่สุดด้วย เพื่อเจ้าเหมียวสุดที่รักจะได้สุขภาพแข็งแรง อยู่กับเราไปนาน ๆ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
