เมื่อ ดีซ่าน มาเยือนน้องเหมียว (Cat Magazine)
โดย สพ.ญ.ปิยกาญ โรหิตาคนี
หลายครั้งเมื่อน้องเหมียวแสดงอาการป่วยแล้ว อาจจะมีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง หรือที่เรียกว่า ดีซ่าน ร่วมด้วย จนทำให้เราสงสัยว่า ดีซ่าน เกิดจากอะไรได้....
ดีซ่าน หมายถึง การที่ร่างกายมีลักษณะเหลืองขึ้น อันเป็นผลมาจากสารบิลลิรูบิน สารที่เกิดจากกระบวนการผลิตเม็ดเลือดแดงในตับ ม้าม และไขกระดูก ซึ่งปกติตับจะทำหน้าที่ดูดซับและกำจัดสารบิลลิรูบินนี้ออกไปจากร่างกาย แต่เมื่อใดก็ตามที่มีความผิดปกติเกิดขึ้นในร่างกายและตับไม่สามารถที่จะจัดการกับสารบิลลิรูบินได้หมด ก็จะทำให้สารนี้เพิ่มสูงจนทำให้ไปสะสมตามเนื้อเยื่อต่าง ๆ ของร่างกาย
+ อาการที่พบได้ในน้องเหมียวดีซ่าน
ตัวเหลือง สังเกตได้บริเวณผิวที่ฐานของใบหู เยื่อตาขาวมีสีเหลือง เหงือกมีสีเหลือง มีอาการหายใจลำบาก อาเจียน ท้องเสีย เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลดลง กินน้ำเยอะ ปัสสาวะบ่อย ท้องกาง+ สาเหตุของอาการดีซ่านในน้องเหมียว
เกิดจากสาเหตุที่หลากหลายกันออกไป ตั้งแต่เล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่อันตรายมากจนถึงอันตรายร้ายแรงถึงชีวิต แบ่งแยกได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ ดังนี้
Prehepatic Causes : เกิดจากมีการแตกของเม็ดเลือดแดงก่อนที่จะวิ่งเข้าสู่ตับ ซึ่งมีสาเหตุได้จาก
ได้รับการถ่ายเลือด แล้วเกิดปฏิกิริยาเม็ดเลือดแดงแตก โรคพยาธิหนอนหัวใจ โรคที่เกี่ยวกับภูมิคุ้มกันบกพร่อง และทำลายเม็ดเลือดแดงตัวเอง การได้รับยาบางชนิดHepatic Causes : เกิดจากความผิดปกติที่ตัวตับ ซึ่งมีสาเหตุได้จาก
การติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือโปรโตซัว ที่ตับ ภาวะตับแข็ง มะเร็งตับ ตับอักเสบ ถุงน้ำดีและท่อน้ำดีอักเสบ มีไขมันแทรกในเนื้อตับมาก การได้รับยาบางอย่าง เช่น diazeparn (ยาคลายกล้ามเนื้อ) acetaminophen (ยาพาราเซตามอล) การได้รับสารพิษ เช่น ตะกั่ว สารเคมีที่ใช้กำจัดเห็บหมัด เป็นต้นPosthepatic Causes : เกิดจากความผิดปกติที่เกิดขึ้นหลังจากที่เม็ดเลือดแดงผ่านตับมาแล้ว ซึ่งมีสาเหตุได้จาก
โรคเกี่ยวกับถุงน้ำดี เช่น นิ่วในถุงน้ำดี มะเร็ง หรือถุงน้ำดีอักเสบ ตับอ่อนอักเสบ มะเร็งของตับอ่อน โรคเกี่ยวกับระบบลำไส้+ การรักษา
กำจัดสาเหตุหลักคือ โรคที่ทำให้เกิดอาการดีซ่าน เนื่องจากโรคในแมวหลายโรคมักจะทำให้เกิดอาการนี้
ให้ยาเพื่อจัดการอาการต่าง ๆ ที่มี เช่น อาการอาเจียน มีน้ำในช่องท้อง แมวที่ป่วยหนักหรือมีภาวะขาดน้ำจะต้องได้รับการให้สารน้ำและอิเล็กโทรไลต์ แมวที่มีภาวะโลหิตจางอย่างรุนแรงจำเป็นต้องได้รับการถ่ายเลือด ไม่ควรทำให้แมวเกิดความเครียด และต้องพยายามให้แมวได้รับการพักผ่อนมาก ๆ ซึ่งจะเป็นผลดีในการรักษา ต้องได้รับการจัดการอาหารที่เหมาะสม โดยคำแนะนำจากสัตวแพทย์สรุปสุดท้ายคือ ถ้าเจ้าของสามารถสังเกตุเห็นอาการดีซ่านของน้องเหมียวได้ตั้งแต่ในระยะแรก ๆ นั้น ก็จะทำให้มีโอกาสที่จะวินิจฉัยและประสบความสำเร็จในการรักษาได้มากขึ้น เพราะฉะนั้น อย่ามองข้าม เมื่อเห็นน้องเหมียวตัวเหลือง-ตาเหลือง กว่าปกตินะจ๊ะ
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
