ความจำสั้น แต่รัก ตูบ ยาว

ความจำสั้น แต่รัก ตูบ ยาว (Dogazine Healthy)
เรื่องหมาน่ารู้ เรื่องโดย : Mr.กุ๊กกู๋

          เมื่อพูดถึงความจำ หลายคนคงเคยสงสัยว่าสุนัขมีความจำหรือไม่ แล้วมันสามารถจดจำเรื่องราวเกี่ยวกับอะไรได้บ้างและยาวนานแค่ไหน อาทิ ถ้าสุนัขคลอดลูกออกมาหนึ่งคอก แล้วถูกจับแยกกันตั้งแต่ลูกสุนัขยังเล็ก เมื่อลูกสุนัขโตขึ้น แม่สุนัขจะจดจำลูก ๆ ของตัวเองได้ไหม หรือลูกสุนัขจะจดจำแม่ตัวเองได้หรือไม่

          แน่นอนครับว่าสุนัขมีความทรงจำเกี่ยวกับเหตุการณ์ต่าง ๆ เพียงแต่สุนัขไม่สามารถนึกย้อนไปถึงเรื่องราวหรือเหตุการณ์ต่าง ๆ ได้ด้วยตัวเอง แตกหากมีสิ่งเร้าเข้ามากระตุ้นให้จัดใต้สำนึกของมันเชื่อมโยงเข้ากับสิ่งนั้น ไม่ว่าจะเป็นกลิ่นเสียง รวมทั้งความรู้สึกด้านดีและไม่ดีในความทรงจำเก่า ๆ มันก็จะจำเหตุการณ์นั้น ๆ ได้ เช่น เมื่อมีขโมยเข้าบ้าน และถือไม้หน้าสามมาขู่สุนัข เหตุการณ์นี้เป็นความทรงเจ้าที่ไม่ดีของสุนัข แต่พอเวลาผ่านไปไม่นาน สุนัขก็จะลืมเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ทว่าในวันที่ขโมยคนเดิมถือไม้หน้าสามเข้ามาละแวกบ้านอีก มันจะจำเหตุการณ์เก่า ๆ ได้ เนื่องจากขโมยและไม้หน้าสาม คือสิ่งเร้าที่ทำให้สุนัขระลึกเหตุการณ์ครั้งก่อนได้


 ประเภทความทรงจำของสุนัข

1. ความทรงจำด้านเหตุการณ์

          สุนัขสามารถจดจำเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเช่นเดียวกับที่ได้อธิบายไปในข้างต้นว่า เมื่อมีสิ่งเร้าเข้ามากระตุ้น สุนัขย่อมสามารถนึกถึงเหตุการณ์ครั้งก่อนได้

2. ความทรงจำด้านเหตุผล

          สุนัขสามารถจำข้อเท็จจริงต่างๆ ได้ เช่น การที่สุนัขบางตัวจะเกลียดใครสักคน มันย่อมมีเหตุผลที่มันจะเกลียดใครคนนั้น เช่น มีผู้ชายสูงอายุหนวดเครารุงรังคนหนึ่ง เวลาเดินผ่านเข้ามาในอาณาเขต (หน้าบ้าน) ของมัน ชายสูงอายุคนนั้นมักเขวี้ยงก้อนหินใส่มัน สุนัขจึงมีสิทธิ์และมีเหตุผลที่จะเกลียดคนๆ นั้น เพราะชายสูงอายุมักทำให้มันเจ็บตัว และในวันต่อๆ ไป มันอาจจะจำเวลาที่ชายสูงอายุเดนิผ่านหน้าบ้านได้ เมื่อถึงเวลานั้นมันอาจจะหลบ หรือตั้งหน้าตั้งตาเห่าด้วยความเกลียดขังตามการตัดสินใจของมัน

3. ความทรงจำด้านการเคลื่อนที่

          สุนัขสามารถจำการเคลื่อนไหวแบบต่างๆ ได้ เช่น วิธีรับหรือจับอะไรบางอย่าง อาจเป็นการโยนลูกบอล หรือโยนห่วง หากเจ้าของเคยฝึกสุนัขให้วิ่งไปรับลูกบอลหรือรับห่วง ใบครั้งต่อๆ ไปมันย่อมจำได้ว่า เมื่อเจ้าของโยนสิ่งของเหล่านั้นออกไปจะต้องวิ่งไปคาบคืนมาในลักษณะใด

4. ความทรงจำด้านพื้นที่

          สุนัขสามารถจำสถานที่และสามารสร้างแผนที่ความทรงจำของบริเวณรอบๆ บ้านได้ สำหรับความทรงจำในข้อนี้ การทดสอบกับสุนัขตาบอดเห็นผลได้ชัดเจนที่สุด หากเจ้าของไม่ได้ย้ายของหรือจัดแผนผังบ้างใหม่ สุนัขตาบอดย่อมมีความจำเรื่องการเดินทางในช่วงที่ตายังไม่บอด สำหรับสถานที่เดิมๆ ได้เป็นอย่างดี แต่หากเจ้าของเคลื่อนย้ายสิ่งของ สุนัขตาบอดก็จะเกิดความสับสนและหลงทาง จนท้ายที่สุดมันอาจจะลืมแผนที่แห่งความทรงจำในบริเวณบ้านเลยก็เป็นได้

5. ความทรงจำด้านสังคม

          สุนัขสามารถจำได้ว่า คนหรือสัตว์ตัวไหนเป็นมิตรหรือศัตรู เช่น ในกรณีที่คนสองคนเป็นฝาแฝดกัน คนหนึ่งรักสุนัขมาก แต่อีกคนหนึ่งเกลียดสุนัขมาก ซึ่งแม้จะหน้าตาเหมือนกันแต่การแสดงออกไม่เหมือนกัน เมื่อคู่แฝดเจอกับสุนัขครั้งแรก แฝดคนที่รักสุนัขนั่งเล่นกับมันด้วยความอ่อนโยน ทว่าแฝดคนที่เกลียดสุนัขไม่สนใจสุนัขเลยแม้แต่น้อย แถมยังตะโกนด่าเมื่อสุนัขวิ่งมาหา หลังจากที่มันรับรู้ว่าใครรักมันมากกว่า ในการเจอกันครั้งต่อไป มันย่อมจดจำได้ว่าใครที่มีความรู้สึกที่ดีต่อมันมากกว่า




  ความทรงจำระยะสั้น กับ ความรักระยะยาว...

ความจำของสุนัขแบ่งเป็นระยะสั้นกับระยะยาว

          1. ความจำระยะสั้น คือ การบันทึกเหตุการณ์ชั่วคราวที่เกิดขึ้นแบบหนเดียวจบ

          2. ความจำระยะยาว คือ การเก็บประสบการณ์ที่จะมีผลสำคัญต่อชีวิตคนหรือสัตว์ตัวนั้น ๆ ไว้ในหัวสมอง ซึ่งเราคงเคยได้ยินกันมาบ่อย ๆ ใช่ไหมครับว่า สุนัขสามารถบันทึกความทรงจำได้แค่เพียง 5 นาที กล่าวได้ว่าสุนัขเป็นสัตว์ที่ไม่เก่งเรื่องความจำเอาเสียเลย แต่หากสุนัขได้เก็บเกี่ยวเหตุการณ์เดิม ๆ การฝึกแบบเดิมบ่อยๆ จนกลายเป็นกิจวัตรประจำวันแล้วล่ะก็สุนัขจะสามารถจดจำสิ่งเหล่านั้นได้ และหากต้องกระทำในครั้งต่อ ๆ ไป โดยเฉพาะถ้ามีกลิ่นหรือเสียงมากระตุ้นก็ยิ่งจะทำให้ความจำของมันกลับมาได้ง่ายขึ้น เช่น เมื่อเรายกถาดอาหาร มันก็จะเห่าดีใจรู้ว่าถึงเวลาอาหารแล้ว หรือหากเราหยิบสายจูง มันก็จะดีใจ และรับรู้ว่ากำลังจะได้ออกไปเดินเล่นกับเจ้าของ เป็นต้น

          เมื่อพูดถึงเรื่อง "กลิ่น" สำหรับสุนัขแล้วเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่ง เพราะสุนัขอาศัยกลิ่นในการจดจำมากกว่าภาพหรือเสียง เนื่องจากสุนัขมีความสามารถในการคมที่เป็นเลิศอยู่แล้ว ลูกสุนัขแรกเกิดอาศัยการดมกลิ่นเพื่อที่จะคลานไปดูดนมแม่สุนัข และหากแม่สุนัขถูกพรากลูกไปตั้งแต่ยังเล็กเมื่อกลับมาเจอกันอีกครั้ง ตามทฤษฎีที่กล่าวมาจึงทำให้ลูกสุนัขและแม่สุนัขจำกันได้

 ความจำระหว่างสุนัขที่มีต่อคน...

          หลายคนคงสงสัยกับทฤษฎีที่ว่า สุนัขมีความทรงจำเพียง 5 นาที แต่ทำไมเวลาเราหายไปจากบ้านเป็นเวลานานหลายชั่วโมง พอเรากลับมาถึงบ้าน สุนัขมันก็กระดิกหางรอต้อนรับเราด้วยความที่มันจำได้ว่าเราคือใคร

          สุนัขแต่ละตัวมีนิสัยที่แตกต่างกัน แต่สิ่งที่เหมือนกันก็คือ สุนัขรู้ว่าใครคือเจ้าของ โดยรับรู้จากกลิ่น และเสียงเป็นหลักทุกครั้งที่กลับบ้าน มันมีวิธีการจดจำของมันเอง เมื่อเห็นภาพของเจ้าของ มันก็จะจำเหตุการณ์ในครั้งก่อนระหว่างมันและเจ้าของได้ เมื่อมันรู้ว่าคนนี้คือคนที่รักและเอ็นดูมัน มันก็มีวิธีการตอบแทนและแสดงออกตามสัญชาตญาณ

          สำหรับสุนัขแล้ว พวกมันอาจจะมีความจำสั้น แต่ความรักของพวกมันที่มีต่อเจ้าของยาวกว่ามาก ความรัก ความผูกพัน ที่สุนัขมีต่อเราและเรามีต่อสุนัข มันมากจนเกินคำบรรยาย หากจะกล่าวว่าพวกมันจะรักเราไปจนชีวิตหาไม่ ก็คงไม่เกินไปนัก ในเมื่อเรารู้เช่นนี้แล้ว อย่าลืมมอบความทรงจำดี ๆ ให้กับพวกเขาเยอะ ๆ นะครับ สุนัขก็มีความคิด ความรู้สึก อารมณ์ และความทรงจำไม่ต่างจากมนุษย์อย่างเรา ๆ